Ontwerpers en de COVID-19-crisis: de pandemie heeft geleid tot snelle en drastische wijzigingen in ons leven. Hoe kunnen we de wereld ‘rebooten’?


“Geïntegreerd ontwerp en de oplossingen die het aanreikt, creëren en geven mee vorm aan ons begrip van hoe een stad en het leven in een stad, eruit moeten zien. Zowel vorm als inhoud hebben een impact op alles: economie, politiek, cultuur. En de ervaring van de lockdown met zijn eindeloze beperkingen zorgde voor een duidelijke behoefte aan dringende en creatieve oplossingen. Oplossingen die niet alleen de navigatie in steden makkelijker maken en het ‘nieuwe normaal’ ondersteunen, maar die ook maken dat we ons beter voelen", aldus de deelnemers aan de discussie vorige week over ontwerp en de kracht van ontwerp om de wereld te veranderen.


Het UNESCO Creative Cities of Design Network, dat 40 steden over de hele wereld omvat, bracht een open, virtuele discussie op gang over ‘de kracht van ontwerp als antwoord op de wereldwijde crisis en het rebooten van de wereld’. In een discussie die werd uitgezonden vanuit het kantoor van Kaunas - Culturele Hoofdstad van Europa 2022, deelden de steden relevante vraagstukken en wereldwijd inspirerende ontwerppraktijken en -ervaringen als antwoord op COVID-19.


Een interview van 15 minuten met de coördinator van het UNESCO Creative Cities of Design Network Stijn Debaillie (België), Tze Lee (STUCK Ontwerp, Singapore) en Joy Leggo, Chief Executive Officer van het Multicultural Aged Care Centre (Australië).

Onderwerp van de discussie was ‘de kracht van ontwerp als antwoord op de wereldwijde crisis en het rebooten van de wereld’. Wat is dan die kracht van ontwerp en hoe kan ontwerp helpen om verandering teweeg te brengen in crisissituaties? Wat is de rol van ontwerp in het herstellen of zeg maar ‘rebooten’ van de wereld?

Debaillie: De virtuele discussie ‘De kracht van ontwerp’ bracht de steden van het netwerk samen om informatie te delen over de huidige uitdagingen op het vlak van gezondheid, maatschappij en milieu als gevolg van de coronapandemie. Elke stad en haar situatie is anders, maar we geloven allemaal dat ontwerp kan helpen om een betere, duurzame en veiligere omgeving voor iedereen te creëren.

De virtuele discussie was vooral gericht op innovatieve oplossingen die de community’s helpen om zich aan te passen, en veilig en verbonden te blijven tijdens de pandemie. Dit bewijst de kracht van ontwerp in het vormgeven van ons leven.

De coronacrisis heeft over de hele wereld tot snelle en drastische veranderingen in onze levensstijl geleid. Mensen werden gedwongen om vanop afstand te communiceren, we gingen zelfs niet naar het werk of gebruikten het openbaar vervoer niet meer zoals voordien. Fabrieken, kantoren en andere werkplekken moesten sluiten, luchtvaartmaatschappijen zetten hun vluchten stop en gezondheidssystemen kwamen onder grote druk te staan. Ontwerp speelt ook een belangrijke rol bij het beoordelen van de effecten van deze veranderingen op onze omgeving en op onze manier van leven en werken, en helpt ons om deze informatie te gebruiken en makkelijker manieren te vinden om weer vooruit te gaan.

Ontwerpers zijn in staat om buiten de lijntjes te denken en nieuwe, creatieve oplossingen te vinden zonder daarbij de eindgebruiker te vergeten. Dat is echt sterk.

Als je naar de voorbeelden kijkt, durven we al eens het belang van de rol van architecten, ontwerpers en andere ‘makers’ over het hoofd te zien. Zo weten we allemaal dat het ziekenhuis van Wuhan in recordtempo is gebouwd: acht dagen. In hoeverre was het ontwerp belangrijk in dit project en hoe was het belangrijk?

Debaillie: Het was belangrijk om een snelle oplossing te vinden om de verspreiding van het virus tegen te gaan en de besmette mensen te genezen. De ontwerpspecialisten hielden rekening met alle hoeken, de in- en uitgangen en de mogelijkheden voor mensen om zich in het gebouw te verplaatsen. Ze hielden evenzeer rekening met andere ruimtes en uitrusting om besmetting en verspreiding van het virus binnen het ziekenhuis te voorkomen en met de mogelijkheid om grote groepen mensen zo veilig en efficiënt mogelijk te laten bewegen.

Een functioneel ontwerp en een duidelijk en gedetailleerd procesontwerp zijn ook cruciaal om zo’n grootschalig project in recordtijd te kunnen afronden en een goede taakverdeling, doelstellingen en een degelijke uitvoering te garanderen.

Een van de voorbeelden in de discussie waren de beschermende mondmaskers.

Lee: Tijdens de pandemie, wanneer de maatregelen verstrengen en de lokale medische situatie verandert, kan een ontwerpteam, in een open en directe samenwerking met het medisch personeel en de mensen van de basisdienstverlening, het ontwerp van de ruimtes makkelijker aanpassen om zo goed mogelijk aan de functionele eisen te voldoen.

Dit betekent dat we, in situaties waarin bestaande oplossingen niet voldoen of niet geschikt zijn, een nieuw type beschermingsmiddelen kunnen creëren. Daardoor verminderen we de werklast van de mensen uit de zorgsector om tijdelijke oplossingen te zoeken en om zich aan te passen aan extra veiligheidsprocedures. Zo kunnen zij terug focussen op de zorg voor en behandeling van mensen.

Blijkbaar was het voorbeeld van Australië een van de meest ontroerende: het omvormen van een scheepscontainer tot een multicultureel zorgcentrum voor buitenlandse ouderen. Dit maakte het makkelijker voor de ouderen om hun familieleden in veilige omstandigheden te ontmoeten. Kan je ons meer vertellen over dit project, van het idee tot aan de toepassing ervan?

Leggo: In het Multicultural Aged Care Centre wilden we de oudere bewoners meer geven dan alleen maar communicatie via FaceTime of Zoom apps, of aandacht via brieven en pakjes. Na een paar weken werken met het personeel en de mensen die de oudere bewoners hielpen om in contact te komen en te communiceren met hun dierbaren, hebben we snel actie ondernomen en de Live Visitor Pod gecreëerd. Zo konden de familieleden van onze bewoners hen terug bezoeken en hen in het echt zien, in veilige omstandigheden. Het principe van menselijke verbondenheid is uiterst belangrijk voor ons, en zo werd het idee geboren.

Hoe lang heeft het geduurd? Hoe heb je het idee kunnen uitvoeren en wat waren de grootste uitdagingen?

Leggo: Tussen de start en de uitvoering van het idee lagen zes weken. Het is een prachtig voorbeeld van hoe zo'n grote instelling heel veel factoren in rekening bracht en zich tegelijk snel aanpaste aan de nieuwe situatie. In slechts drie weken tijd waren de managers het eens met het idee, het werd ook goed onthaald door het personeel, en uiteindelijk werd het uitgevoerd door Geelongs bouwbedrijf ‘Mark West’.

Dit bedrijf leverde de container, rustte hem volledig uit en maakte er een met glas beschermde Live Visitor Pod van, met luidsprekers, meubilair, een tapijt, decoratie, airconditioning en nog veel andere zaken.

Daarna moesten we aangepaste gezondheids- en veiligheidsrichtlijnen opmaken, rekening houdend met de nieuwste regionale en nationale COVID-19-maatregelen voor woonzorgcentra. We hanteerden daarbij een strikte volgorde: de medewerkers namen eerst de temperatuur van elke bezoeker, we registreerden gegevens over griepvaccinatie, enz. De medewerkers moesten telkens actief actie ondernemen om de steeds wisselende aanbevelingen te kunnen opvolgen.

Een van de grootste opdrachten is het bewaren van de sociale afstand tussen de bewoners en hun familieleden, want dat is uiterst belangrijk. Geld was niet meteen de belangrijkste factor, want eens de managers van het centrum voor het idee waren gewonnen, werd het project onmiddellijk uitgevoerd in plaats van er maandenlang over te blijven praten. De Live Visitor Pod voldoet aan alle gestelde eisen; zo kan de installatie na de pandemie makkelijk worden verplaatst en voor andere doeleinden worden gebruikt.

Waarom heb je dit idee opgepikt? Waarom richtten jullie je op ouderen bij het zoeken naar manieren om ontwerpoplossingen in te zetten?

Leggo: Ouderen, vooral diegenen die in een woonzorgcentrum wonen, zijn de meest kwetsbare groep in de samenleving. Ze lopen veel meer risico dan jongere mensen om ernstig ziek te worden door COVID-19. Als COVID-19 in een woonzorgcentrum zou binnenraken, dan zou de ziekte zich heel snel verspreiden. Het was een innovatieve oplossing voor een echt probleem doordat het heel snel een manier vond om veilig aanpassingen door te voeren in de context van de pandemie. Het idee is ondertussen ook al opgepikt door andere woonzorgcentra. Zij vragen ons om advies over hoe ze zo’n live ontmoetingsplek kunnen inrichten.

Wat vond je van de discussie en hoe belangrijk was het voor de ontwerpers?

Debaillie: Het is de eerste keer dat zo’n discussie wordt gevoerd binnen het Creative Cities of Design Network. De virtuele discussie trok meer dan 1.700 mensen uit de hele wereld. De leden van het netwerk bespraken samen ontwerpoplossingen en hun impact. Dit toont aan dat mensen in verschillende delen van de wereld kunnen samenwerken en informatie kunnen delen om wereldwijde uitdagingen op te lossen.

Omdat deze eerste virtuele discussie zeer goed werd onthaald, is het Creative Cities of Design Network van plan om nog meer zo’n discussies te organiseren om creatieve ideeën en oplossingen te bespreken die een meerwaarde kunnen zijn voor alle community’s.

Wat me het meest verrast heeft in dit event, zijn de innovatieve ontwerpprojecten die in alle hoeken en kanten van de wereld zijn gemaakt.

Het Creative Cities of Design Network heeft werkgroepen opgericht van professionals uit het bedrijfsleven, het onderwijs, de overheid en de communicatiewereld, om ideeën uit te wisselen over de manier waarop verschillende landen problemen aanpakken en hoe we samen oplossingen kunnen creëren. Door de pandemie zijn internationale reizen tijdelijk niet mogelijk, maar het Creative Cities of Design Network heeft nieuwe manieren gevonden om mensen van over de hele wereld dichter bij elkaar te brengen.

***

https://kaunas2022.eu/en/2020/07/23/designers-at-the-covid-19-doorstep-the-pandemic-has-caused-fast-and-drastic-life-changes-how-to-reboot-the-world/

Organisatoren van deze virtuele discussie: UNESCO Creative Cities of Design Network en Kaunas 2022.